el Ενετικό υδραγωγείο του Μοροζίνι

en Morosini Venetian aqueduct

288

en The Venetian aqueduct, which I saw below the village yesterday, also runs along the side of our path for about a mile after our departure from Arkhánes. A second mile brings us to the highest point of our road. We now begin to descend, and as we wind round the southern escarpment of Mount Júktas, come in sight of the snow-clad mountains which bound the plain of Megàlo-Kastron to the west. Our road, or rather path, now runs across ranges of low hills; and, in less than two hours after leaving Arkhānes, we arrive at the village called Kani-Kastéli.

el Το ενετικό υδραγωγείο, το οποίο είδα χθες κάτω από το χωριό, εκτείνεται για περίπου ένα μίλι κατά μήκος του μονοπατιού που διασκίζουμε μετά την αναχώρησή μας από τις Αρχάνες. Μετά από απόσταση ενός ακόμα μιλίου, φτάνουμε στο υψηλότερο σημείο του δρόμου μας. Τώρα αρχίζουμε να κατεβαίνουμε, και καθώς στρίβουμε γύρω από το νότιο κρημνό του όρους Γιούχτας, βλέπουμε τα χιονισμένα βουνά που περικλείουν την πεδιάδα του Μεγάλου Κάστρου στα δυτικά. Ο δρόμος μας, ή μάλλον το μονοπάτι, τώρα διασχίζει χαμηλότερους λόφους και, σε λιγότερο από δύο ώρες μετά την αναχώρηση από τις Αχαρνές φτάνουμε στο χωριό Κάνι-Καστέλι.

el Το υδραγωγείο του Μοροζίνι κατασκευάστηκε το 1627, από τον Γενικό Προνοητή Francesco Morosini(Φρανσέσκο Μοροζίνι) . Πρόκειται για το μεγαλύτερο και πιο εντυπωσιακό έργο ύδρευσης που κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας και απάλλαξε τους κάτοικους του Ενετικού Χάνδακα(σημερινό Ηράκλειο) από το μακροχρόνιο πρόβλημα της λειψυδρίας. Μέχρι τον 17ο αι. η πόλη υδρευόταν αποκλειστικά από πηγάδια με υφάλμυρο νερό, από μικρές κρήνες και από δεξαμενές που αποθήκευαν το νερό της βροχής.
Ο Francesco Morosini σχεδίασε και υλοποίησε, με τη συνδρομή τριών μηχανικών, την κατασκευή ενός υδραγωγείου μήκους 15 περίπου χιλιομέτρων, το οποίο μετέφερε τα νερά διαφόρων πηγών από τις βόρειες πλαγιές του Γιούχτα στην οκτάλωβη κρήνη του Μοροζίνι ή κατά το λαϊκότερο στα «Λιοντάρια», μέσα στην πόλη του Ηρακλείου. Η γεωμορφολογία της περιοχής απαιτούσε την κατασκευή ενός περίπλοκου συστήματος πέτρινων αγωγών, υδατογεφυρών στο Καρυδάκι, στη Σύλλαμο, στην Κάτω Φορτέτσα, στις Τρεις Καμάρες καθώς και άλλων τεχνικών έργων, ώστε το νερό να καταλήγει τελικά στην κρήνη των Λιονταριών.
Το έργο διήρκεσε μόλις 14 μήνες και εγκαινιάστηκε την ημέρα της εορτής του πολιούχου του Ηρακλείου και προστάτη της Βενετίας, Αγίου Μάρκου, στις 25 Απριλίου του 1628.
Ο Morosini μάλιστα έκοψε και αναμνηστικό μετάλλιο με την όψη του στη μία πλευρά και στην άλλη το Δία πάνω σε έναν αετό, να χύνει νερό από το όρος Γιούχτα. Κυκλικά υπήρχε επιγραφή στα λατινικά, που μεταφράζεται ως εξής: «Χαίρεται με το νερό, όχι με τον κεραυνό».
Από το υδραγωγείο του Μοροζίνι υδρευόταν το Ηράκλειο μέχρι και το 1927, ενώ σωζόταν σχεδόν ολόκληρο μέχρι τον Β ́ Παγκόσμιο πόλεμο, μαζί με τις μεταγενέστερες μετασκευές και προσθήκες.

en Morosini’s aqueduct was constructed in 1627, from the Provveditore Generale (Superintendent), Francesco Morosini. It is the biggest and most impressive work of water supply which was constructed during the Venetian rule and helped the residents of the Venetian Handax (Heraklion) from the long-time issue of drought. Up until the 17th century, the city was watered exclusively by wells with brackish water, from small fountains and tanks that stored the rainwater.
Francesco Morosini designed and implemented, with the help of three engineers, the construction of an aqueduct with a length of approximately 15 kilometers, which transported the waters of various springs from the northern slides of Yuhta to the Morosini fountain or “Lions”, within the city of Heraklion. The geomorphology of the area demanded the construction of a complex system of stone pipelines, water bridges in Karydaki, Syllamos, Kato Fortetsa, Treis Kamares, as well as other technical constructions, so that the water would finally end up to the fountain of the Lions.
The project lasted only 14 months and was inaugurated on the day of the feast of the patron saint of Heraklion and protector of Venice, Saint Marcus, on the 25th of April 1628.
Morosini also created a commemorative medal with his face on the one side, and Zeus on an eagle on the other, pouring water from Yuhta Mountain. Around it, there was an inscription in Latin, which translated as follows: “It is merry with the water, not the lightning”.
The city of Heraklion was supplied with water by the Morosini aqueduct up until 1927, while it was almost wholly preserved up until World War II, together with later constructions and additions.