el Άξος

en Axos

207

en After a gentle ascent of about half an hour, during which I saw, on either side of the road, vineyards belonging to the village which I had just left, the country began to present a more and more barren appearance as we approached 'Axos. In the rocks, on our right, a few minutes before entering the village, I found five excavations, each of which would seem to have been a tomb.

el Επισκέπτεται την αρχαία Όαξο και στη συνέχεια την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Σε πολλές ιδιωτικές οικίες στο χωριό βρίσκει αρκετές επιγραφές.

en He visits ancient Oaxos and then the church of Agios Ioannis Prodromos. In many private houses in the village he finds several inscriptions.

el Η Αξός είναι κτισμένη σε διαδοχικά επίπεδα, στις βόρειες πλαγιές του Ψηλορείτη και απέχει περίπου 45 χιλιόμετρα από το Ρέθυμνο. Στην αρχαιότητα, στο λόφο, νοτιοανατολικά του σύγχρονου χωριού βρισκόταν η δωρική πόλη Όαξος. Με μία άρτια οχυρωμένη ακρόπολη και με το λιμάνι της Αστάλης (όρμος στο σημερινό Μπαλί) να την ισχυροποιεί εμπορικά, η Αρχαία Αξός ήταν μια από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη της αρχαίας Κρήτης, που γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της από την υστερομινωική και γεωμετρική έως τη ρωμαϊκή εποχή. Η πόλη συνέχισε να ευημερεί και κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, όταν ήταν έδρα επισκοπής. Σύμφωνα με την παράδοση, η αρχαία πόλη, καταστράφηκε αργότερα από τους Ενετούς και οι κάτοικοί της μετακινήθηκαν λίγα χιλιόμετρα ανατολικότερο και ίδρυσαν τα Ανώγεια. Η Αρχαία Αξός πήρε το όνομά της από τον ιδρυτή της τον Όαξο, γιο του Θεού Απόλλωνα και της Ακακαλλίδας, κόρης ή εγγονής του Μίνωα. Σε ενετικό έγγραφο του 1391 η πόλη αναφέρεται ως Axio, ενώ ο Francesco Barozzi(Φραντσέσκο Μπαρότσι) την αναφέρει ως Axo. Κατά τους νεότερους χρόνους ο Pashley, ο Spratt και ο Thenon, ανακάλυψαν πρώτοι τα αρχαία ερείπιά της και έδωσαν πληροφορίες γι’ αυτήν , κινώντας το ενδιαφέρον των άλλων μελετητών που ασχολήθηκαν με την περιοχή. Από την αρχαιότητα σώζονται η Ακρόπολη, ένα ιερό αφιερωμένο στην Αφροδίτη Αστάρτη, οι θολωτοί τάφοι, τους οποίους οι ντόπιοι ονομάζουν «Ληνόσπιτα» ή « Ελληνόσπιτα» και τμήματα των αρχαίων τειχών. Στην Αρχαία Αξό έχει βρεθεί και μια συλλογική σύμβαση εργασίας μεταξύ τεχνιτών, της αρχαϊκής εποχής, σε μία επιγραφή με βουστροφηδόν γραφή. Από τη βυζαντινή εποχή σώζονται σήμερα εννέα πετρόκτιστες εκκλησίες, από τις συνολικά 46 που υπήρχαν, άλλες με τοιχογραφίες και άλλες με ψηφιδωτά.

en Axos is built on consecutive plateaus, at the northern slides of Psiloreitis and is approximately 45 kilometers away from Rethymno. In antiquity, on the hill, southeast of the modern villages, the Doric city of Oaxos was situated. With a fully fortified acropolis and the harbor of Astali (bay in Mpali today) to make it more powerful commercially, the ancient city of Axos was one of the most important city-states of ancient Crete, which met its greatest prime from the Late Minoan and Geometric period up until the Roman times. The city continued to thrive also during the Byzantine years, when it served as a seat for the Diocese. According to tradition, the ancient city was later destroyed by the Venetians and its residents moved some few kilometers to the east and founded Anogeia. Ancient Axos took its name from its founder, Oaxos, son of Apollo and Acacallis, daughter or grand-daughter of Minoas. In a Venetian document from 1391, the city is referred to as Axio, while Francesco Barozzi mentions it as Axo. In later years, Pashley, Spratt and Thenon, were the first ones to discover its ancient ruins, and to provide information on it, motivating other researchers that dealt with the area. From Antiquity, the Acropolis is preserved, a sanctuary dedicated to Aphrodite Astarte, the beehive tombs, which the locals call “Linospita” or “Ellinospita” and parts of the ancient walls. In ancient Axos there was also a collective contract of employment among artisans found, dating from the Archaic Period, in an inscription with boustrophedonic script. From the Byzantine times, nine stone-built churches are currently preserved, of a total of 46 that existed, together with murals, and other with mosaics.